‘Of je gaat naar buiten, of je gaat naar binnen’, roep ik tegen de kat. Ik pas op de kat van een vriendin. Het beest zit telkens, luid miauwend, precies óp de drempel. Waardoor ik de deur niet dicht kan doen. En ook niet lekker open kan laten staan. Hoe harder ik roep, hoe gefrustreerder […]
‘Of je gaat naar buiten, of je gaat naar binnen’, roep ik tegen de kat.
Ik pas op de kat van een vriendin. Het beest zit telkens, luid miauwend, precies óp de drempel.
Waardoor ik de deur niet dicht kan doen. En ook niet lekker open kan laten staan.
Hoe harder ik roep, hoe gefrustreerder ik word. En heel gek: de kat beweegt nog steeds niet.
Of-of. Hoe vaak zeg je dat niet?
Ook bij organisatieverandering kom je het vaak tegen:
- het project gaat óf nu in beweging komen óf we moeten stoppen
- ze zijn echt dom of ze doen alsof
- wij stellen de kaders óf het is aan de werkvloer
- we moeten het heel goed uitleggen óf we houden het bewust vaag
- de projectleider moet nu draagvlak creëren of we halen hem van zijn rol.
Herkenbaar?
Het effect van deze manier van denken is dat je doet alsof er maar twee opties zijn. Die ook nog eens tegengesteld zijn. Het is links of rechts. Naar binnen of naar buiten.
De nekslag voor creatief denken. Voor wendbaarheid. En vaak ook voor actie.
Tip 1: Of-of verander je naar ‘en-en’. 
Een voorbeeld:
De fusie tussen de twee advocatenkantoren is rond.
De verhuizing is ook achter de rug. Maar er zijn nog veel losse eindjes.
Vervolgens heerst het volgende motto: ‘OF alles is af en we kunnen verder, OF het is niet af en we moeten afwachten’.
Dit zet de vooruitgang volledig op slot.
De knop omzetten lukt uiteindelijk doordat ze wel écht verder willen. Het nieuwe motto: ‘EN het is nog niet helemaal af EN we kijken naar wat er al wel kan’ zet de boel in beweging. Ineens ziet iedereen mogelijkheden. Het zijn vooral kleine stappen, quick wins. Mensen krijgen zin en het vertrouwen groeit. En zien natuurlijk ook weer nieuwe bezwaren. Die ook worden aangepakt vanuit het ‘en-en’ denken.
En-en denken zorgt voor:
- mogelijkheden zien én benutten
- duidelijke kaders én ruimte door deze samen in te vullen
- scherp én respectvol zijn
- plannen maken én acties inzetten
- realistisch én ambitieus zijn
- statisch én dynamisch zijn
Tip 2: Werk met wat er is.
Want deze kat gaat nu eenmaal op drempels zitten. Daar heb ik het mee te doen.
Maar als ik, bijvoorbeeld, zelf alle deuren dicht houd, kan ze niet op de drempel gaan zitten.
Pak ik gelijk de kans mee om mijn kinderen te leren de deuren achter zich dicht te doen (‘denk aan de kat, jongens!’)
In het geval van de verhuizing: Het is nog niet helemaal af. Dat klopt. En we moeten verder. Allebei. Dus hoe doen we dat?
Als je ‘én-én’ centraal stelt, werk je met alles wat er op dat moment is en speelt.
En daarmee ga je verder:
- Jouw werkelijkheid én die van anderen
- Proces én inhoud
- Begeleiding extern én intern
- Zeggen én doen
- Top down én bottom-up
- Zorgen én kansen
Zo houdt je alle opties open: alle wegen die leiden naar het realiseren van jouw veranderdoel.
Het is een mindset die je helpt de veranderpotentie die latent aanwezig is in te zetten.
