– Gewoontes en liminaliteit in tijden van corona Dinsdagochtend. De agenda voor vandaag: Ontwikkelsessie verbeterpunten medewerkerstevredenheidsonderzoek. Sollicitant voor de vacature van business analist. Werkbezoek bij collega-instelling. Juist. Daar kan dus allemaal een streep door. Althans, in de gewone vorm. En dat zijn alleen nog de geplande acties. Dan heb ik het nog niet over de […]
– Gewoontes en liminaliteit in tijden van corona
Dinsdagochtend. De agenda voor vandaag:
Ontwikkelsessie verbeterpunten medewerkerstevredenheidsonderzoek.Sollicitant voor de vacature van business analist.Werkbezoek bij collega-instelling.
Juist. Daar kan dus allemaal een streep door. Althans, in de gewone vorm.
En dat zijn alleen nog de geplande acties.
Dan heb ik het nog niet over de snelle tussendoor-vragen omdat je iemand toevallig spreekt bij het koffieapparaat. Of de knikjes en snelle uitwisseling van blikken tijdens vergaderingen.
Niets kan meer op de automatische piloot.
In elke drie zinnen komt sinds een paar weken het woord corona voor. Dat is dan ook het enige dat je nu zeker weet. Daar staat tegenover dat datzelfde corona je verder compleet uit je routines haalt.
Dat is nogal wat.
Gewoontes spelen een belangrijke rol in je leven.
Vijfenveertig procent van je gedrag bestaat uit gewoontes, becijferde Duke University.
Daniel Kahnemann (Thinking, fast and slow) zegt zelfs dat 98% van je denken plaatsvindt in je onbewuste brein. Hij noemt dat Systeem 1. Waar alles gebeurt wat onbewust, automatisch en daarmee moeiteloos is.
Terwijl het andere deel van je brein maar 2% van je denken uitmaakt. Systeem 2, waarin je bewuste keuzes maakt, waarin je stilstaat bij de vraag: ‘Hoe doe ik dit eigenlijk?’ en waar je beslissingen neemt.
Die scheve verdeling heeft een hele goede reden. Je bewuste, rationele systeem, kost namelijk bakken energie. Je wordt er doodmoe van. Daarom vergen veranderingen ook zoveel van mensen.
Nu er een stopbord staat voor je gewoontes, kosten gewone dagelijkse dingen je de energie alsof je alles voor het eerst doet. Omdat je dat ook doet. Je moet bij alles opnieuw uitvinden hoe het werkt.
‘Let een beetje op elkaar. En op jezelf’ is dan ook geen loze kreet, maar echt nodig.
Alle clues die je normaal ongemerkt opvangt tijdens gewone gesprekken en bijeenkomsten, mis je als je elkaar niet live ziet. Dat vraagt ook nog eens een andere aandacht, waarbij je brein de gaten in de interactie probeert te vullen. Je moet je op een andere manier tot elkaar verhouden. Je aandacht anders verdelen en inrichten.
Het is dus niet raar dat je ’s avonds het gevoel hebt dat je ongetraind de Ironman hebt gedaan. Daar moet je dan ook van herstellen alsof je dat echt hebt gedaan.
Ook al doe je veel minder dan normaal op een dag.
Geef jezelf en medewerkers ruimte om even niets te doen. Om te ontspannen en bij te tanken. Snap dat het vermoeiend is, ook al snap je dat niet echt.
Maar weet ook: er zit een andere kant aan dit verhaal.
Juist het gegeven dát je al je gewoontes aan de wilgen kan hangen, biedt ook fantastische kansen.
Elke innovatie en verandering begint ermee dat je gewoontes ter discussie stelt. Je rationele brein, Systeem 2, aan het werk zetten om de automatische piloten van Systeem 1 eens kritisch onder het licht te houden.
En nu gebeurt dat gewoon. Omdat je over alles na moet denken. Omdat je gedwongen wordt om anders met elkaar om te gaan. Om je werkdag anders in te richten. Om een vervanging te vinden voor de vrijdagmiddagborrel. Om te kiezen wat je nu wel doet en wat wel even kan blijven liggen. Om te stoppen met dingen.
In dit ondertussen, wanneer niemand het meer precies weet, heerst chaos.
Onbekendheid.
Kun jij daar ook zo slecht tegen?
Dikke kans dat je hier zo snel mogelijk vanaf probeert te komen. Vasthouden aan wat je wel kent, wat wel kan of wat je kunt beïnvloeden. Zoals zoveel mogelijk wc-papier kopen. Want je weet maar nooit… Je probeert de onzekerheid te beheersen.
Nu, in de eerste weken van de coronacrisis, probeert iedereen vooral zoveel mogelijk van wat je al deed zo goed mogelijk door te laten gaan. Op andere manieren, dat wel.
Online wat je eerst offline deed. De bila’s gaan door, maar telefonisch. De interne nieuwsbrief komt iets minder vaak uit dan eerst, maar verschijnt nog steeds.
Maar écht nieuw?
Dat vraagt nog wat meer loslaten van het oude. En oké zijn met dat je nu nog niet weet wat dat echt nieuwe gaat worden.
Niet proberen vierkante blokjes door gaatjes te duwen die niet meer vierkant zijn. Je zal moeten leren werken met wat het nu is. Misschien zijn het nu ronde gaatjes, misschien hebben ze een andere vorm. In elk geval niet meer vierkant.
Chaos en niet-weten zijn nodig voor creativiteit.
Maak gebruik van deze tijd, dit is je kans!
Aan jou om je mensen te helpen om het onbekende hanteerbaar te maken. De ruimte geven, benadrukken dat niemand het nog hoeft te weten. Vragen wat iemand nodig heeft als hij last heeft van de chaos, zonder het voor hem op te lossen.
Verdraag het ongemak van anderen én jezelf. Geef elkaar de kans om langer in deze liminale fase, dit schemergebied, het ondertussen, te verblijven.
Ontdek wat er gaat ontstaan. En laat ook dat even doorsudderen. Weersta de neiging om het nieuwe meteen vast te leggen. Anders sla je het meteen dood.
Het draait om balanceren. Genoeg houvast bieden om te kunnen dealen met de onzekerheid. Om daarmee juist de ruimte te bieden aan het nieuwe.
Hoe? Tja, ook dat is gaandeweg uitvinden.
Wat voor ons werkt, is bijvoorbeeld afspreken dat we nu even geen beslissingen nemen voor de komende maanden.
Kortere termijnen aanhouden.
Tijd nemen om overdag op de fiets te springen.
Meedoen aan een dagstart met wildvreemden.
Verschillende tools uitproberen voor video conferencing.
Erachter komen waar dit prima werkt, en waar andere manieren nodig zijn om zelf sane te blijven en onze klanten verder op weg te helpen.
En vooral: volledig oké zijn met dat we geen idee hebben over hoe onze wereld er over een maand of drie uitziet.
Lees ook: ‘Leuk voor jou, die sabbatical, maar ik heb nu antwoord nodig!’
