‘Ik ben beleidsmedewerker, dus ik kan niks doen’

ContextOeps! We hebben een foutje gemaakt in de belastingaangifte. De laatste twee getallen zijn verwisseld, waardoor xxxx78 is betaald in plaats van xxxx87. Negen euro te weinig dus.  Het gevolg is dat er direct een boete komt van 50 euro. Dat gebeurt natuurlijk automatisch en zonder onderscheid naar trouwe betalers of notoire wanbetalers.  De medewerker […]

Context
Oeps! We hebben een foutje gemaakt in de belastingaangifte. De laatste twee getallen zijn verwisseld, waardoor xxxx78 is betaald in plaats van xxxx87. Negen euro te weinig dus. 

Het gevolg is dat er direct een boete komt van 50 euro. Dat gebeurt natuurlijk automatisch en zonder onderscheid naar trouwe betalers of notoire wanbetalers. 

De medewerker van de belastingdienst die ik aan de lijn krijg als ik bel vindt het heel vervelend, maar kan niets doen. Bezwaar aantekenen is de enige optie.

Eigenwijs als ik ben, teken ik niet alleen bezwaar aan, maar schrijf ook de nieuwe staatsecretaris een brief. Want dit is vast niet wat ze willen, toch? 
In de brief bied ik ook meteen aan om vanuit mijn vak als organisatieadviseur mee te denken over wat er nodig is om een cultuur waarin dit gebeurt om te buigen.

Drie weken later. (De coronacrisis is inmiddels volop losgebarsten, dus waar hebben we het over?) De telefoon gaat. Het is een vriendelijke beleidsmedewerker die mijn brief behandelt namens de staatssecretaris. 

Hij licht eerst de wet toe. Ik geef aan: ‘Die snap ik, daar gaat het me niet om’. Waarop hij na nog wat ge-heen-en-weer over wet versus toepassing, redelijkheid en billijkheid zegt:

‘Ik ben beleidsmedewerker, dus ik kan niets doen.’ 

Fractaal van het patroon
De regels en wetten, maar ook de rol die je in de organisatie inneemt, bepalen in deze organisatie wat je wel en niet kunt doen. Het is een schoolvoorbeeld van werken volgens de regels en niet volgens de bedoeling. 

In deze organisatie lijkt de gedachte: ‘ik kan niks doen want ik ben maar’ …..  ‘of ik kan er niks aan doen want ik ga er niet over’ wel erg te heersen. Met als gevolg dat er niks verandert en daarmee de bevestiging is geleverd dat je er ook niets verandert en je er dus ook niks aan kunt doen. 

Ook op het aanbod om verder mee te denken hoe deze cultuurverandering bij de Belastingdienst te realiseren, verwijst de beleidsambtenaar me door: ‘Als we externen zoeken dan hebben we daar via mantels officiële uitvragen voor, daar kunt u dan op inschrijven. Of solliciteren als er een vacature komt.’ 

Of je wel even volgens de hokjes en regels die ze hebben bedacht wilt meebewegen, aub. Keurig hoor, daar niet van. 

Ik vrees dat de opmerking ‘dat iedere verandering begint met degene die een eerste stap zet, en ook jij kunt dus iets doen’, bij deze beleidsmedewerker niet aankwam.

Lees ook: ‘Ik heb het woord ‘koffiepauze’ nog niet uitgesproken, of iedereen zit alweer in zijn telefoon’.