Met lood in je schoenen stap je de zeepkist op. Je motiverende speech over het verandertraject ken je ondertussen uit je hoofd. In theorie zijn jullie goed op weg: alle werkstromen lopen volgens plan. Maar je gelooft er niet meer in. Want alles ten spijt, de échte verandering die jullie kneiterhard nodig hebben is nog […]
Met lood in je schoenen stap je de zeepkist op. Je motiverende speech over het verandertraject ken je ondertussen uit je hoofd. In theorie zijn jullie goed op weg: alle werkstromen lopen volgens plan.
Maar je gelooft er niet meer in.
Want alles ten spijt, de échte verandering die jullie kneiterhard nodig hebben is nog steeds ver te zoeken.
‘Culture eats strategy for breakfast’, zei Peter Drucker* vorige eeuw.
Je organisatiecultuur maakt of breekt de veranderingen die je wilt realiseren. Of er nou een ‘burning platform’ is of niet.
Als de cultuur en je plannen geen match zijn, fikt dat platform gewoon af.
Oké, maar dat is toch ontzettend vaag, de ‘organisatiecultuur’?
Als je cultuur ziet als een soort Phantom of the Opera wel, ja. Het is er, het bepaalt alles, maar je ziet het niet. Lekker hoor: iets wat je niet kan beetpakken – laat staan aanpakken – en dat wel bepaalt wat wel en niet gaat werken.
Die vaagheid is ook vaak een excuus als veranderingen niet van de grond komen: ‘Tsja, dat is onze organisatiecultuur hè…?’. Conclusie: en dus kunnen we er niets aan doen.
Cultuur is ook mega-concreet: je ziet, hoort en voelt het overal in je organisatie.
Je ziet de cultuur letterlijk om je heen: in het meubilair, of gemeenschappelijke ruimtes een beetje opgeruimd zijn of een zootje ongeregeld, aan briefjes ‘theezakjes in de prullenbak deponeren s.v.p’ bij de koffieautomaat, dienbladen met de namen en koffie-voorkeuren van collega’s.
Je ziet het aan het aantal ongelezen berichten en het aantal namen in cc’s, aan wie in de bedrijfskantine eet, wie elkaar begroet en wie bij wie zit. Je ziet het ook aan stukken die over de cultuur worden geschreven. Alleen niet aan wat er letterlijk staat, maar wat je tussen de regels door leest.
Je hoort de cultuur in wie er aan het woord is in vergaderingen, en hoe collega’s reageren op afwijkende meningen: met een zuchten of met een vraag. Je hoort het aan oorverdovende stilte of juist constant gekwetter. In wat mensen zeggen in het rookhok of bij de wc’s.
Je hoort het aan wat er gezegd wordt, maar nog meer door hoe dat gezegd wordt: hoe een klant en een collega te woord worden gestaan, hoe de secretaresse van de baas tegen medewerkers praat.
Je voelt de cultuur aan hoe je welkom wordt geheten als je nieuw binnenkomt. Aan hoe de entree eruitziet. Of je op je hoede bent of je vrij voelt om gewoon jezelf te zijn, inclusief je eigenaardigheden.
Je voelt het letterlijk aan de temperatuur in gebouwen en ruimtes en de hoeveelheid frisse lucht. Je voelt het aan de snelheid waarmee je door de gangen loopt, en of dat afwijkt van wat anderen doen of wat jij zelf elders doet.
De Indiase professor Sumantra Ghoshal beschrijft hoe je cultuur metaforisch kan ‘ruiken’: ‘The smell of the place’.
Je organisatiecultuur is dus heel vaag en tegelijk overal zichtbaar, hoorbaar en voelbaar. Én het bepaalt of je strategie, procedures, processen, afspraken en regels ergens toe gaan leiden.
Dan is het errug handig om helder te hebben hoe je cultuur in elkaar steekt.
Zodat je wéét of de organisatiecultuur en je strategische plannen elkaar gaan versterken. Of opeten. En, als je veranderplannen hebt, of en waar er werk aan de winkel is om de kans van slagen te vergroten.
‘Mooi, en eh… hoe krijg ik zicht op mijn organisatiecultuur?’
Het probleem van cultuurtyperingen is dat ze zo hoog-over blijven. Ze bevestigen eerder het ongrijpbare ‘Phantom’-beeld dan dat ze concrete handvatten bieden waar je iets mee kan.
Terwijl het voor je neus ligt. Al die dingen die je kunt zien, horen en voelen, laten in het klein zien hoe je cultuur er in het groot uitziet. We noemen dat ‘fractalen’ van je organisatiecultuur*. Ze geven zulke mooie doorkijkjes in de cultuur dat we voorbeelden verzamelen op onze website.
Het is net als bij een bloemkool.
Neem het kleinste stukje ervan: dat is ook een bloemkool op zich. Dat kleine stukje heeft precies dezelfde structuur als dat van de grote bloemkool.
Kun je ook inzicht krijgen in je organisatiecultuur via die ‘fractalen’?
Wat we weten, is dat als je eenmaal iets weet over de cultuur van een organisatie, je dat weerspiegeld ziet in fractalen.
Wat we nog niet zeker weten, is of je dat ook kan omdraaien. Of je door op zoek te gaan naar fractalen je cultuur inzichtelijk krijgt. We hebben wel een vermoeden.
Dat gaan we onderzoeken. Bij organisaties die meer willen weten over hun cultuur.
Niet gehinderd of al in een bepaalde richting gewezen door voorkennis, gaan we op jacht naar wat wij als ‘buitenstaanders’ aan fractalen zien. En wat dat zegt over jullie organisatiecultuur.
Een beeld dat niet voortkomt uit algemene modellen van buiten, maar specifiek uit jullie eigen situatie. Dat wat je kunt zien, horen en voelen.
Dat beeld koppelen we terug aan jullie, om te toetsen of jullie dit herkennen. Zo leren we samen.
We zoeken hiervoor organisaties die met ons willen onderzoeken wat dit oplevert.
Wil jij dit experiment aangaan?
Jullie investering is net als die van ons: tijd, aandacht en nieuwsgierigheid. Wat we verder nodig hebben, is de ruimte om rond te mogen neuzen, op zoek naar fractalen. Twee keer een paar uur bijvoorbeeld. Plus een moment om onze bevindingen te delen met een groepje mensen dwars door de organisatie heen. En de bereidheid om onze bevindingen te mogen delen met een breder publiek (eventueel geanonimiseerd).
Heb je hier oren naar? Laat het ons weten, dan spreken we door hoe we dit concreet aanpakken.
—–
* Of de quote ‘Culture eats strategy for breakfast’ van Peter Drucker is blijkt discutabel. Bij gebrek aan duidelijkheid, verwijzen we hier naar hem (bron: https://quoteinvestigator.com/2017/05/23/culture-eats/).
* Fractalen zijn micro-uitingen van het grote geheel. Zoals je in een stronkje van een broccoli precies dezelfde structuur ziet als een hele broccoli heeft. Heerlijk concreet en tastbaar. Je ziet het grote geheel in de kleinste onderdelen.
