De wethouder van verkeer in Rotterdam besluit tot een experiment. Geïnspireerd door goede voorbeelden van de werking van Shared Space in het verkeer, krijgen alle fietsers op een notoir kruispunt tegelijk groen licht. Achterliggende gedachte: ‘Dan lossen ze het samen op’. Hoe de fietsers met deze noviteit geacht worden om te gaan wordt uitgelegd op […]
De wethouder van verkeer in Rotterdam besluit tot een experiment. Geïnspireerd door goede voorbeelden van de werking van Shared Space in het verkeer, krijgen alle fietsers op een notoir kruispunt tegelijk groen licht.
Achterliggende gedachte: ‘Dan lossen ze het samen op’.
Hoe de fietsers met deze noviteit geacht worden om te gaan wordt uitgelegd op een verkeersbord: 
In de eerste minuut gebeuren er twee ongelukken.
Het experiment wordt direct gestopt.
Conclusie van de gemeente: dit kruispunt is hiervoor te ingewikkeld. Of we hadden betere informatie moeten geven.
Een of-of redenatie die de deur vakkundig dichtgooit voor een andere optie.
Bijvoorbeeld dat je een experiment als dit niet ‘een beetje’ kunt doen. Wat mij betreft een logischere verklaring in dit geval.
Waarom?
Als je de kern van de gedachte achter Shared Space van bedenker Hans Monderman opzoekt, zie je de volgende omschrijving: ‘Als gevolg van de verwijdering van verkeerstekens worden verkeersdeelnemers gestimuleerd meer op elkaar te letten.’
Dat gebeurt hier duidelijk niet.
Fietsers negeren elkaar net zo hard als voorheen.
Ik ben geen verkeerskundige, dus misschien zie ik hier belangrijke punten over het hoofd.
Toch kan ik ook als leek zien dat het concept van het ‘verwijderen van verkeerstekens’ niet overeind blijft als je één regel aanpast (alle stoplichten voor fietsers gaan tegelijk op groen), terwijl de rest (het stoplicht zelf, haaientanden, stopstrepen, verkeersborden) hetzelfde blijft.
Het Rotterdamse kruispunt was niet ineens een toonbeeld van ‘hier gelden geen regels meer, zoek het maar uit onderling’. Het zag er vrijwel net zo uit als daarvoor.
Sterker nog: er kwam een extra bord bij met 12 regels tekst om uit te leggen hoe het werkt nu alle stoplichten voor fietsers tegelijk op groen gaan.
Met mazzel probeer je het bord te begrijpen, met een beetje pech negeer je het bord en trap je lekker door omdat je groen hebt.
Een experiment als dit, het ‘verwijderen van verkeerstekens’, kun je niet een beetje doen.
Dat leidt tot chaos. En zoals in Rotterdam tot ongelukken en een direct einde aan wat met een goede intentie begon.
Je doet het of wel. Of je doet het niet.
Zodra je het ‘een beetje’ doet, werkt het niet meer.
- Een beetje ‘Eigenaarschap’ betekent geen
eigenaarschap. - Met een beetje ‘Uitkomstgericht Werken’ haal je de essentie ervan onderuit.
- Een beetje ‘Geduld & Volharding’ hebben we allemaal wel, dat is het hem nu juist.
- Een beetje ‘Werken met wat er is’ betekent dat je vrij mag kiezen wat je wel en niet meeneemt. Waarmee je direct terugvalt in een 2.0 aanpak: we hebben het eindplaatje al, maar voor de vorm mag je nog even meedenken.
En ga zo maar door.
‘Maar wacht even… in het boek zeggen jullie toch dat ieder van de principes op zich al van toegevoegde waarde kan zijn?’
Ja, dat klopt. Een beetje ;-
Je kunt je voordeel doen met ieder principe op zich. Maar doe dat dan wel echt, en niet half. Anders is het window dressing en niets meer. Als je echt van binnenuit wilt veranderen, op een 3.0 wijze, pas je alle principes toe. Pas dan gaan ze ook elkaar versterken en maken hun volledige potentie waar.
Hoe hou je het dan klein genoeg?
Zodat je wel blijft leren van wat er wel en niet werkt?
Door de principes, of het nu van Veranderen 3.0 is, van Shared Space of iets anders, wel helemaal toe te passen, maar het toepassingsgebied eerst klein te houden.
Experimenteren op kleine schaal, leren van de ervaringen en op basis daarvan bijstellen of groter maken/breder toepassen. Net als het concept van Shared Space wel degelijk beperkt met succes wordt toegepast, maar niet halfslachtig.
Dus wil je Veranderen 3.0 toepassen? Haal dan ook echt álle ‘verkeersborden’ weg. Vertel dat je dat gaat doen en voorkom dat je veel te ingewikkelde verkeersborden neerzet die niemand leest of snapt.
Ja, dat leidt in het begin tot ongemak en verwarring. Laat je die nu juist keihard nodig hebben voor verandering!
Kijk hier voor goede voorbeelden van de toepassing van Monderman’s filosofie van Shared Space.
